KLASZTOR W BATALHA - PORTUGALIA

Klasztor Matki Boskiej Zwycięskiej, zwany często Klasztorem w Batalha, to jeden najwspanialszych przykładów architektury i sztuki gotyku w Portugalii.  W roku 1983 wpisany został na listę światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO. Budowę zespołu klasztornego zainicjował król Jan I, w podzięce za pomoc Matki Boskiej i zwycięstwo w bitwie pod Aljubarrotą. Budowę rozpoczęto w roku 1385. Trwała blisko 150 lat i kolejni władcy odciskali na klasztorze swoje ślady, dobudowując nowe budynki lub przebudowując istniejące. Wraz z klasztorem powstała miejscowość Batalha. W 1388 roku klasztor został oddany dominikanom, którzy zachowali go aż do likwidacji zakonów religijnych w roku 1834. Wielki projekt architektoniczny, jakim była budowa klasztoru, służył przede wszystkim demonstracji królewskiej potęgi. Stał się symbolem zapoczątkowanej przez Jana I dynastii Aviz i nowej epoki w historii Portugalii. Klasztor uważany jest za wzorcowy przykład połączenia architektury angielskiego gotyku i elementów rodzimego stylu manuelińskiego.

Kościół – trójnawowa bazylika z transeptem. Ma 80 metrów długości i jest jednym z największych kościołów gotyckich w Portugalii. Elewacje bardzo bogato zdobione, elementy konstrukcyjne zwieńczone zdobionymi pinaklami.

Kaplica Fundatora– budowla przyległa do kościoła, którą Jan I ufundował jako miejsce wiecznego spoczynku dla siebie, królowej Filipy Lancaster, oraz swoich następców. Budowę ukończono w roku 1434, rok po śmierci Jana I. Po ukończeniu przeniesiono tam ciała pary królewskiej i złożono w sarkofagu w centralnej części kaplicy. Pod ścianami kaplicy znajdują się groby potomków Jana I, między innymi Alfonsa V, Jana II i księcia Henryka Żeglarza.

Krużganek Królewski– zwany również Krużgankiem Jana I, przylegający do północnej nawy kościoła dziedziniec z bogato zdobionymi krużgankami. Górne części łuków wypełnione są wspaniałymi maswerkami o różnorodnych, skomplikowanych wzorach.

Kapitularz – przylegający do wschodniego boku krużganka kapitularz ukończono w XV wieku. Zbudowany jest na planie kwadratu i sklepiony pojedynczym sklepieniem z szesnastu żeber. Od roku 1924 w kapitularzu znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza upamiętniający portugalskich żołnierzy poległych w czasie pierwszej wojny światowej.

Stary Refektarz – położony jest przy zachodniej części dziedzińca. Obecnie znajduje się w nim muzeum wojskowe.

Niedokończone Kaplice – zwane również Panteonem Edwarda I. Monumentalna rotunda, której budowę rozpoczął w roku 1434 król Edward I, miała być miejscem pochówku władcy. Budowy nigdy nie dokończono, ostatecznie porzucono ją w roku 1533 z przyczyn dziś nieznanych. Szczątki Edwarda I i Eleonory Aragońskiej przeniesiono do Niedokończonych Kaplic dopiero w XX wieku.

Krużganek Alfonsa V – dobudowany za panowania Alfonsa V krużganek znacznie zwiększył liczbę klasztornych pomieszczeń. Jest to jeden z pierwszych piętrowych krużganków wybudowanych w Portugalii. Jego styl, prosty, wręcz surowy, stanowi kontrast dla wybudowanego wcześniej, bogato zdobionego Krużganka Jana I. W przyległych budynkach znalazły się między innymi: spiżarnia, mały refektarz, magazyn drewna i oliwy, warsztaty, a na piętrze dormitoria, szpital, archiwum i biblioteka. Dziś znajdują się tu pomieszczenia muzeum klasztoru.

Nie wszystkie budynki klasztoru się zachowały. W roku 1808 i 1810 klasztor był zajmowany przez wojska napoleońskie. Został splądrowany, a w roku 1810 podłożono ogień. Spłonęły dormitoria i biblioteka. Zniszczonych budynków nigdy nie odbudowano, a w czasie prac restauracyjnych rozebrano pozostałości ścian. Nie zachował się też kościółek Santa , zwany również Starym Kościołem , który służył dominikanom w czasie, gdy trwały jeszcze prace przy budowie klasztoru.

[Autor: XXX]

DOLINA CôA - PORTUGALIA

Park Archeologiczny Doliny Côa – kompleks archeologiczny rytów naskalnych z okresu paleolitu i neolitu, odkrytych w 1992 roku w okolicach miasta Vila Nova de Foz Côa w północno-wschodniej Portugalii. Jest to jedno z największych w Europie skupisk zabytków prehistorycznych.

 

Na stromych zboczach doliny Côa na odcinku około 17 kilometrów rozłożone są wyryte w skale sylwetki koni, kóz, i innych zwierząt. Wiek najstarszych zabytków ocenia się na ponad 22 tysiące lat, jednak ich dokładne datowanie węglowe jest niemożliwe ze względu na usunięcie próbek farby z nielicznych barwionych rytów podczas oczyszczania znalezisk z mchów i porostów.

W 1998 roku kompleks rytów naskalnych w dolinie Côa został przez organizację UNESCO wpisany na listę światowego dziedzictwa.

                                                                                          [Autor: XXX]

PICO - PORTUGALIA

Pico– wyspa pochodzenia wulkanicznego na środkowym Atlantyku, należąca do centralnej grupy portugalskiego archipelagu Azory zaliczanego do Makaronezji. Stanowi wynurzoną część wygasłego wulkanu Pico, którego wierzchołek ma 2351 m n.p.m., jest największym wzniesieniem w obrębie Grzbietu Śródatlantyckiego oraz najwyższym szczytem Portugalii.

Wyspa położona jest około 17,5 kilometrów na południe od São Jorge i niecałe 7 na wschód od Faial posiada 42 kilomtrów długości oraz maksymalną szerokość 15 kilometrów. Powierzchnia Pico wynosi 447 km², czyniąc je drugą co do wielkości wyspą Azorów. Główne miejscowości, będące zarazem siedzibami gmin, to stołeczna Madalena, São Roque do Pico i Lajes do Pico, a całkowitą liczbę mieszkańców szacuje się na około 15 000.

Początek osadnictwa na Pico datuje się na 1460 rok. Wulkan w południowo-zachodniej części wyspy wybuchł po raz ostatni w 1963, inne ważniejsze erupcje miały miejsce w latach 1562-64, 1718 i 1720. Pokłady lawy i bazaltu zalegają obecnie w promieniu 10 km od krateru o obwodzie 700 m. Wyspa była ważnym ośrodkiem wielorybnictwa do 1980, kiedy ostatecznie zakazano połowów. Główne gałęzie gospodarki to turystyka, szkutnictwo oraz produkcja cenionego w świecie wina Pico. W 2004 roku krajobrazy winnic na wyspie wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Na uwagę zasługują XVIII-wieczne kościoły w São Roque do Pico: São Roque i São Pedro de Alcântara, muzeum wielorybnictwa w Lajes do Pico, a także miejscowość Areia Larga ze starymi rezydencjami właścicieli winnic. Siedem tygodni po wielkanocy urządzany jest na wyspie huczny festiwal Espirito Santo. Wody wokół Pico uważane są za jedno z najlepszych miejsc do obserwacji waleni na Atlantyku.

[Autor: XXX]

PORTO - PORTUGALIA

Najstarsze informacje o mieście pochodzą z V wieku. Od ówczesnej nazwy miasta wywodzi się nazwa całego kraju: po łacinie Portus Cale (czyli "Port Cale") wkrótce przeniosło się na całe wówczas hrabstwo, zaś miasto straciło drugi człon i od tej pory jest to Porto.

Pierwotna osada założona przez Celtów lub Rzymian. W czasach rzymskich ważny port. W 409 zajęte przez Swebów, w 585 podbite przez Wizygotów.    W 711 zdobyte przez Maurów. W 868 zdobyte przez pierwszego hrabiego Portugalii Vimara Peres, wasala króla Asturii, Leonu i Kastylii Alfonsa III.      W 1387 Jan I, król Portugalii poślubił tutaj Filipę Lancaster i tym samym zawarł sojusz portugalsko-angielski. Dobre stosunki między tymi krajami trwały długie lata: w XVII wieku angielscy kupcy odkryli produkowane w regionie wino. Przypadło im do gustu tak bardzo, że podpisano porozumienie handlowe między oboma państwami (traktat Methuena, 1703 r.), a portugalskie wino trafiło na angielski rynek. Dzięki angielskim kupcom region Porto zaczął szybko się rozwijać, a wkrótce wino stało się sławne na cały świat, nosząc nazwę jego stolicy. Wino z Porto jest symbolem czasów wiktoriańskich w Wielkiej Brytanii, a w Portugalii metaforą brytyjskiej obecności w tym mieście, która jest ciągle widoczna.

Porto znane jest ze swych bohaterskich rewolt republikańskich, które były skierowane przeciw mieszkającemu w Lizbonie królowi, Carlosowi I. Szczególnie jest znana ta z 31 stycznia 1891, która została brutalnie stłumiona.

W XIX wieku do miasta trafiła epoka przemysłowa. Wizerunkiem tego okresu jest interesujący, dwupoziomowy most Don Luis I nad Douro, zaprojektowany przez belgijskiego inżyniera Teofila Seyriga, ucznia Gustave'a Eiffla. Zaprojektowany został na cześć Ludwika I. Sam Gustave Eiffel zaprojektował pobliski jednopoziomowy most kolejowy Maria Pia (dziś nieczynny), który służył Seyringowi jako przykład.

W mieście znajduje się port lotniczy Aeroporto Francisco Sá Carneiro oraz stacje kolejowe Estação Ferroviária de Porto-São Bento, Estação de Campanhã, Minho i Norte. Miasto posiada metro o łącznej długości 5 linii (A-niebieska, B-czerwona, C-zielona, D-żółta i E-purpurowa) 68 km i z 68 stacjami. Jest to największe metro w kraju. W Porto powstała pierwsza linia tramwajowa na Półwyspie Iberyjskim, otwarta 12 września 1895. Obecnie większe znaczenia mają autobusy oraz metro.

[Autor: Matrix2000]

LIZBONA - PORTUGALIA

Obszar dzisiejszej Lizbony zamieszkany był co najmniej od czasów rzymskich. Ówczesna osada występuje w źródłach Luzytanów jako Olisipo. W VIII wieku miasto zostało zajęte przez Maurów z Afryki północnej i nazwane Lishubną. W 1147 roku została zdobyta przez krzyżowca i pierwszego władcę Portugalii, Alfonsa I Zdobywcę (Dom Afonso Henriques). Pierwszym biskupem Lizbony został angielski krzyżowiec Gilbert z Hastings. W 1255 roku król Alfons III przeniósł stolicę Portugalii z Coimbry do Lizbony.

W 1290 powstał w Lizbonie uniwersytet. W okresie wielkich odkryć geograficznych (XV-XVII wiek) z Lizbony, a ściślej z jej portu Belém, wyruszyło wiele wypraw morskich, które przyczyniły się do rozwoju królestwa i jego stolicy. 26 stycznia 1531 roku miasto zostało dotknięte przez trzęsienie ziemi, w którym zginęły tysiące jego mieszkańców. W dzień Wszystkich Świętych 1 listopada 1755 miało miejsce kolejne potężne trzęsienie ziemi (9 stopni w skali Richtera, które pochłonęło ok. 60 000 ofiar i praktycznie zrujnowało Lizbonę. Przetrwały jedynie zabudowania dzielnic Alfamy i Belém. Z inicjatywy ministra króla José I, markiza Pombala miasto zostało odbudowane. 5 października 1910 wybuchła w Lizbonie rewolucja republikańska. 25 kwietnia 1974 rozpoczęła się rewolucja goździków.

Geografia

Miasto jest zlokalizowane w zachodniej części kraju, nad Oceanem Atlantyckim, w miejscu, gdzie Tag wpada do oceanu.

Miasto zajmuje powierzchnię 84,8 km². Granice miasta, w przeciwieństwie do większości głównych miast, nie są precyzyjne zdefiniowane. W związku z tym administracyjnie zdefiniowane miasta, które istnieją w pobliżu stolicy – Amadora, Queluz, Cacém, Odivelas, Loures, Sacavém, Almada, Barreiro, Seixal i Oeiras – są w rzeczywistości częścią metropolitalnego obwodu Lizbony.

Zachodnia część miast jest głównie zajęta przez Park Monsanto, który jest największym parkiem miejskim w Europie. Jego powierzchnia to 10 km².

[Autor: Matrix2000]

PORTUGALIA

Portugalia – państwo europejskie położone w zachodniej części Europy Południowej na południowym zachodzie Półwyspu Iberyjskiego. Jest najdalej wysuniętym na zachód państwem Europy, od północy i wschodu graniczy z Hiszpania, a od zachodu i południa Portugalię oblewają wody Oceanu Atlantyckiego. Dodatkowo w skład Portugalii wchodzi szereg wysp położonych na Oceanie Atlantyckim, w tym Archipelag Azorski i Madera. Jest członkiem Unii Europejskiej oraz NATO. Portugalia jest republiką o parlamentarno-prezydenckim systemie rządów. Obowiązująca konstytucja jest z 1976 roku. Głową państwa jest prezydent.

DUŃSKIE ZWROTY GRZECZNOŚCIOWE

Dzień dobry (rano)              Godmorgen [gu morgen]
Dzień dobry (w ciągu dnia)     God eftermiddag [gu eftermida]
Dobry wieczór                   Godaften [gu aften]
Do widzenia                     Farvel [farwe]
Cześć (powitanie)                Goddag [gu da]
Cześć (pożegnanie)              Farvel sålænge [farwe sułlenge]
Proszę                            Vær så venlig [we szo wenli]
Dziękuję                         Tak [tak]
Przepraszam                    Undskyld [inszyl]

LUKRECJA - DANIA

                                                 

Dania pachnąca lukrecją 

Lukrecja - co to takiego?

Czarne cukierki

Czarne lukrecje mają bardzo charakterystyczny smak. Najdziwniejszym jest to, że zazwyczaj wcale nie są słodkie, tylko bardzo słone. Duńskie dzieci jednak za nimi przepadają. Szczególnie uwielbiają te o wymyślnych kształtach, np. zawijasów, sznurowadeł, fajek, płyt gramofonowych.

W Danii soli się wszystkie możliwe potrawy, zatem sól jest także ważnym składnikiem słodyczy. Czarne lukrecje są ponoć tak naprawdę dziełem przypadku. Kiedyś sztorm zalał magazyn cukierków. Jego właściciel nie wpadł jednak w panikę, ponieważ skosztował słonych cukierków i gdy stwierdził, że są smaczne, podzielił się swoim odkryciem z dziećmi. W ten sposób słona lukrecja weszła do codziennego jadłospisu.

[Autor: HBK]

WIKINGOWIE

Wikingowie to skandynawscy wojownicy, którzy od VIII wieku podejmowali dalekie wyprawy o charakterze kupieckim, rabunkowym lub osadniczym.

W przypadku wypraw łupieżczo-handlowych mówi się o wikindze zachodniej i wikindze wschodniej. Organizatorami wypraw do krajów Europy Zachodniej byli Normanowie duńscy i norwescy, a także mieszkańcy dzisiejszej południowej Szwecji .Normanowie szwedzcy, głównie Swionowie i Goci, organizowali wyprawy do krajów położonych na wschód i południe od ich ojczyzny, docierając do Bułgarii Kamskiej, Rusi Kijowskiej, Bizancjum, a nawet Kalifatu Bagdadzkiego. Dotarli też do Ameryki Północnej na długo przed Kolumbem. Dopłynęli do półwyspu Labrador.

Słowo wiking pochodzi od nazwy morskich, orężnych wypraw: "viking". Słowo to początkowo łączono z staronordyjskiego vik (zatoka) lub starogermańskiego vik (osada portowa). Później zauważono jednak, że słowo to pojawiło się jeszcze w VIII wieku (przed okresem napaści wikingów na wybrzeża Anglii, Irlandii i Francji) w postaci staroangielskiego "wicingsceada" i starofrancuskiego "witsing". Od tamtej pory zaczęto łączyć nazwę wiking z tym właśnie obszarem językowym, wskazując na staroangielski "wic" oznaczający obóz handlowy. Pierwszy raz tego określenia użyto na długo przed epoką wikingów, wobec saksońskich osadników.

[Autor: XXX]

                                                                        

ESBJERG W DANII

Esbjerg – miasto i gmina w zachodniej Jutlandii w Danii, największy duński port nad Morzem Północnym.  W mieście znajduje się Erhvervsakademii Vest oraz filie Uniwersytetu w Aalborgu i Syddansk Universitet. Od 1976 r. w Esbjergu odbywa się jeden z najsilniej obsadzonych turniejów szachowych w Danii.

Zabytki oraz interesujące miejsca:

• Muzeum Esbjerg
• Muzeum Sztuki
• Muzeum Drukarstwa
• Muzeum Morza i Rybołówstwa z Oceanarium
• Sædden Kirke
• Muzeum Latarników

[Autor: Matrix2000]

AARHUS W DANII

Aarhus (od 1948 do 1 stycznia 2011 obowiązywał zapis Århus)

–drugie pod względem wielkości miasto Danii. Ważny port morski i węzeł kolejowy. Aarhus położony jest na Półwyspie Jutlandzkim w regionie Jutlandia Środkowa .Siedziba gminy Aarhus, a także polskiego konsulatu honorowego. Miasto leży na trasie Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego.

Pierwotna nazwa Aarhus brzmiała Aros i pochodziło od umiejscowienia późniejszego Aarhus przy ujściu przepływającej przez osadę rzeki do zatoki. Wykopaliska archeologiczne potwierdzają, że w czasach wikingów istniała tutaj osada otoczona wałem obronnym, usytuowana na przesmyku pomiędzy morzem, a lokalną rzeką, Aarhus Å. Od 948 miasto było siedzibą diecezji Aarhus. Splądrowane i spalone podczas najazdu norweskiego króla Haralda III w 1050 r. Od XI w. istniał tutaj ośrodek menniczy, przeniesiony w 1535 r. do Roskilde. W średniowieczu Aarhus stał się ważnym centrum handlowym. Z roku 1441 pochodzi najstarszy znany przywilej handlowy dla miasta. Rozwój miasta zahamowała reformacja, po której nastąpił okres stagnacji. Wcześniej miasto zostało dwukrotnie nawiedzone przez zarazę (1487, 1529) oraz wielki pożar w 1471 r. Ok. 1570 r. Aarhus liczył blisko 4500 mieszkańców, lecz po zarazie w 1600 r. liczba ta spadła do ok. 4000. W XVII w., podczas wojen duńsko-szwedzkich, miasto zostało okupowane i splądrowane przez wojska szwedzkie (1644). W latach 1657-1659 stacjonowały tutaj sprzymierzone z Danią wojska polskie i brandenburskie. Ponowny rozwój miasto zaczęło przeżywać na przełomie XVII i XVIII w., a był on oparty w głównej mierze na handlu zagranicznym. W 1794 r. miasto otrzymało swoją pierwszą gazetę "Aarhuus Stiftstidende". W latach 1784-1802 zarządcą miasta (amtmand) był Ove Høegh-Guldberg. 

W XIX w. Aarhus stał się drugim co do wielkości miastem Danii. Budowa połączenia kolejowego z resztą kraju i industrializacja w znaczący sposób wpłynęły na rozwój tego portowego miasta. W 1817 zbudowano tutaj cukrownię, a następnie zakłady odzieżowe. W wojnie duńsko-pruskiej miejsce pomyślnej dla Duńczyków bitwy z Prusakami (którzy okupowali miasto w latach 1848-1849), stoczonej 31 maja 1849. W 1861 r. zakończono rozbudowę portu, co przyczyniło się do ożywienia lokalnej gospodarki. Podczas wojny duńsko-pruskiej w 1864 r. Aarhus został okupowany przez Prusaków. W 1880 miasto liczyło 24 831 mieszkańców, w dużej części rybaków. W 1930 miasto liczyło już 101 423 mieszkańców. Główne zajęcia ludności w tym czasie to handel, żegluga, przemysł stalowy (odlewnie żelaza), włókienniczy (zakłady bawełniane), spożywczy (browary, fabryki spirytusowe i tytoniowe). Modernizacja miasta postępowała od pocz. XX w.: w 1901 r. miasto otrzymało elektryczność, a w 1903 r. tramwaje. W 1928 założono tutaj drugi duński uniwersytet i powiązane z nim instytucje, co uczyniło Aarhus najważniejszym ośrodkiem naukowo-kulturalnym Jutlandii. W latach 1940-1945 miasto znalazło się pod okupacją niemiecką. We wrześniu 1942 r. lotnicy RAF zbombardowali urządzenia rafinerii ropy naftowej na terenie portu w Aarhus, a w 1944 r. siedzibę gestapo. Doszło również do wielu akcji sabotażowych skierowanych przeciw interesom niemieckim. W okresie powojennym nastąpiła znacząca rozbudowa podmiejskich osiedli. W 1960 Aarhus liczył 177 234 mieszkańców, a w 1990 liczba mieszkańców przekroczyła 200 tysięcy. W styczniu 2009 liczba mieszkańców wzrosła do niemal 240 tys.

[Autor: XXX]

HANS CHRISTIAN ANDERSEN

Hans Christian Andersen - duński pisarz i poeta, najbardziej znany ze swej twórczości baśniopisarskiej.

Urodził się 2 kwietnia 1805 roku w najbiedniejszej dzielnicy Odense jako syn 27-letniego szewca Hansa Andersena i 31-letniej, niepiśmiennej praczki Anne Marie z domu Andersdatter(1774-1833). Ojciec umarł z powodu komplikacji zdrowotnych po udziale w wojnie napoleońskiej w 1816 roku, matka z powodu alkoholizmu w 1833 roku. W dniu urodzenia został ochrzczony w domu, ze względu na to, że w tamtych czasach wiele noworodków umierało zaraz po urodzeniu. 17 kwietnia został ochrzczony w kościele świętego Jana w Odense.

W krainę baśni pierwsza wprowadziła go babcia .

Andersen bywał z nią w przytułku dla chorych, gdzie zajmowała się ogrodem i gdzie później przebywał jego chory psychicznie dziadek. Kilka motywów z opowieści babki zostało później wykorzystanych przez Andersena w jego utworach. Po śmierci ojca i powtórnym małżeństwie matki Andersen wyjechał we wrześniu 1819 do Kopenhagi z zamiarem zostania aktorem. W latach 1820-1821 uczęszczał do szkoły baletowej w Kopenhadze. Próbował także gry w teatrze, ale nie przyjęto go. Karierę rozpoczął jako śpiewak z wysokim sopranem, ale utracił go po mutacji.

Za wszelką cenę starał się być jak najbliżej teatru. Od tego czasu pisał sporo sztuk teatralnych, które nie zawsze cieszyły się powodzeniem. Ze względu na brak wykształcenia jego sztuki pełne były błędów ortograficznych, interpunkcyjnych i stylistycznych. Krytycy od początku je odrzucali.

Dzięki wytrwałości dostał w 1822 stypendium królewskie, które umożliwiło mu dalszą naukę w szkole, a później studia. Pomógł mu Jonas Collins, który od początku wierzył w talent chłopca. Pewniejsza sytuacja materialna pozwoliła na kontynuowanie pracy twórczej i rozwijanie zainteresowań. Zwiedził niemal całą Europę. Ciekawość świata i ludzi, ale także nieustanny niepokój ducha, poczucie osamotnienia, kompleksy, skomplikowany charakter, nadmierna wrażliwość i egocentryzm uniemożliwiały mu znalezienie stałego miejsca i prowadzenie ustabilizowanego życia. Martwił się, iż oszaleje, podobnie jak jego dziadek. Miewał stany depresyjne i melancholiczne, a pod koniec życia chorował na gruźlicę.

Miał wielu wybitnych i sławnych znajomych, należeli do nich: Bertel Thorvaldsen, Adam Oehlenschlager, Heiberg, Lind, Bjornson, Karol Dickens, Søren Kierkegaard czy bracia Grimm.

W 1851 w wyrazie uznania dla wiedzy i zasług Andersena przyznano mu tytuł profesora, a w 1874 tytuł radcy.

Zmarł 4 sierpnia 1875 roku w Rolighed koło Kopenhagi.

[Autor: XXX]

KOPENHAGA W DANII

Kopenhaga położona jest na wschodnim wybrzeżu wyspy Zelandia i częściowo Amager. Od 1 lipca 2000 połączona jest mostem nad Sundem ze szwedzkim Malmö. Obecnie zamieszkuje ją 518 574 osób (dane na I 2009), a cały zespół miejski 'Wielkiej Kopenhagi' liczy 1 167 569 mieszkańców (dane na I 2009).

W Kopenhadze panuje klimat morski. Przejawia się to częstymi opadami oraz dużą wilgotnością powietrza. Najcieplejesze miesiące to lipiec i sierpień, lecz są one też najbardziej deszczowe. Roczne amplitudy temperatur są niskie - oznacza to, że zimy są łagodne a lata chłodne.

Kopenhaga otrzymała herb w 1661 r. z nadania króla Danii Fryderyka III za bohaterską obronę miasta przed Szwedami w czasie ich najazdu w 1659 r. Herb zaprojektował w 1661 r. Michael von Haven. Został on oficjalnie zatwierdzony w 1938 r. W polu srebrnym (w praktyce białym) przedstawia trzy wieże czerwone z błękitnymi dachami, symbolizujące Kopenhagę. Wyższa od pozostałych wieża środkowa ma bramę otwartą z podniesioną złotą kratą, a w niej postać rycerza w srebrnej zbroi z uniesionym mieczem, na pamiątkę bohaterskiej obrony miasta. Nad bramą złoty inicjał króla Fryderyka III. Pod wieżami błękitne fale symbolizujące nadmorskie położenie miasta. Nad wieżami gwiazda i półksiężyc złote. Motyw herbu znany jest z pieczęci z XIII w.

Historia miasta

Kopenhaga nie należy do najstarszych miast Danii, chociaż ślady ludzkiej egzystencji na tym miejscu pochodzą z epoki kamiennej (ok. 10 000 lat przed Chr.). W czasach wikingów istniało tutaj targowisko, ale miasto założył dopiero w 1167 r. biskup Roskilde Absalon, który otrzymał tę część Zelandii z nadania króla Waldemara I w poł. XII w. Z inicjatywy Absalona wzniesiono gród warowny, Slotsholmen, na wyspie naprzeciw niewielkiej osady rybackiej zwanej Havn. W 1191 r. Absalon zapisem testamentowym przekazał Kopenhagę na własność biskupom Roskilde.

W Księdze Ziemskiej króla Waldemara I (Kong Valdemars Jordebog) z 1231 r. nazwana została Kiopmanhafn. Miejsce założenia Kopenhagi nie było przypadkowe. Leżało bowiem w połowie drogi pomiędzy ówcześnie ważnymi ośrodkami władzy królewskiej w Danii, Roskilde i Lundem, i było miejscem krzyżowania się szlaków handlowych: lądowego z Zelandii do Skanii i morskiego, z Bałtyku w kierunku Morza Północnego przez Sund. Strategiczna rola tego miejsca miała znaczenie pierwszoplanowe dla Absalona przy podjęciu decyzji o założeniu miasta właśnie w tym miejscu. Wokół grodu warownego wyrosło z czasem średniowieczne miasto, które w 1209 r. otrzymało kościół NMP, dzisiejszą katedrę.

                     

W 1254 r. Kopenhaga otrzymała prawa miejskie. Korzystnie usytuowany port i rozwijający się ruch handlowy poprzez Sund były ważnymi czynnikami wpływającymi na rozwój Kopenhagi, która w XIII w. była dobrze zorganizowanym ośrodkiem handlowym. Największym zagrożeniem dla Kopenhagi było silne miasto hanzeatyckie, Lubeka, która nie zamierzała tolerować konkurencji Kopenhagi. W XIV w. miasto przeżyło kilka najazdów floty z Lubeki, a w latach 1368-69 zostało zniszczone przez siły Hanzy (rozebrano umocnienia miejskie i wyładowawszy pochodzącymi z nich kamieniami statki, zatopiono je w porcie blokując jego pracę). Miasto było przedmiotem rozgrywek między biskupem, królem i Hanzą, ale przez większą część średniowiecza pozostało we władaniu biskupów z Roskilde. Podczas walk o panowanie nad Kopenhagą między królem Krzysztofem I a biskupem Roskilde Jakobem Erlandsenem, miasto zostało spalone i obrabowane w 1259 r. Średniowieczna Kopenhaga posiadała 4 kościoły i kilka klasztorów, które dominowały w panoramie miasta. Część Kopenhagi rozciągająca się wokół katedry i założonego w 1479 r. uniwersytetu, była centrum władzy biskupiej w mieście. Siedliskiem władzy świeckiej był wzniesiony na ruinach biskupiego Slotsholmen, nowy zamek, w którym od 1420 r. rezydował król Danii Eryk Pomorski (w 1416 r. król odebrał miasto biskupowi Roskilde). Król nadał Kopenhadze w 1422 r. przywileje handlowe wspierał gospodarczy rozwój miasta. W 1443 r. Kopenhaga stała się de facto stolicą kraju. Od tego czasu datuje się szybki wzrost znaczenia Kopenhagi nie tylko jako centrum handlowo-rzemieślniczego, ale również politycznego i naukowego. W latach 1445-1767 Kopenhaga była miastem koronacyjnym królów Danii. W 1500 r. Kopenhaga liczyła 10 000 mieszkańców. Reformacja w 1536 r. zakończyła na dobre rozgrywki między biskupami Roskilde i królami Danii o Kopenhagę, pozostawiając miasto w ręku tych ostatnich.

[Autor: Matrix2000]

AALBORG W DANII

Aalborg to miasto w Danii i siedziba gminy Aalborg. W języku duńskim funkcjonują dwie równoprawne formy pisowni: 'Aalborg' i 'Ålborg'. 

Jest to czwarte pod względem wielkości miasto Królestwa Danii (po Kopenhadze, Århus i Odense) i drugie co do wielkości miasto Półwyspu Jutlandzkiego. Położony jest w najwęższym punkcie fiordu Limfjord, łączącego Morze Północne z cieśniną Kattegat i odcinającego od lądu północną część Jutlandii - Vendsyssel. Nad Limfjorden przebiegają dwa mosty (jeden drogowy z drogą dwupasmową, przejściem dla pieszych i drogą rowerową oraz jeden kolejowy dla jednotorowej linii; obydwa mosty są zwodzone) łączące Aalborg z Nørresundby; dzięki temu oba miasta praktycznie tworzą jeden organizm. Dodatkowo we wschodniej części miasta pod Limfjorden przebiega tunel, będący częścią międzynarodowej drogi E45.

Aalborg jest portem morskim oraz siedzibą biskupstwa luterańskiego i władz administracyjnych regionu Jutlandia Północna.

Okolice miasta prezentują krajobraz typowy dla północnej Jutlandii. Na zachód od cieśniny Limfjord rozszerza się w nieregularne jezioro o niskich, bagnistych brzegach i licznych wyspach. Na północnym zachodzie rozpościera się bagno Store Vildmose, a na południowym wschodzie podobne Lille Vildmose. Store Vildmose zostało osuszone na początku XX wieku i przystosowane do celów rolniczych. Lille Vildmose pozostaje największym torfowiskiem w Danii.

Most nad Limfjorden łączący Aalborg z Nørresundby i Vendsyssel Aalborg jest połączony linią kolejową z Hjørring, Frederikshavn i Skagen na północy oraz z Aarhus na południu, skąd odchodzą linie do Niemiec i przez Fionię do Kopenhagi Stacja kolejowa Aalborg.

Miasto ma dobry i bezpieczny port morski, choć jest on trudno dostępny.

Najbardziej znanym produktem regionalnego przemysłu są wódki Aalborg Akvavit. Rośnie także znaczenie miasta jako ośrodka przemysłu telekomunikacyjnego, w znacznym stopniu inspirowanego przez lokalny uniwersytet.

Nytorv - plac w pobliżu brzegu LimfjordJuż w XI w. był tu ważny ośrodek handlowy. Miasto otrzymało prawa miejskie w 1342. Luterańską metropolię biskupią założono w 1554, wcześniej było tu biskupstwo katolickie. W XVI w. krwawe walki podczas wojen religijnych, w 1628 miasto zostało splądrowane przez wojska Wallensteina. Podczas wojny austriacko-prusko-duńskiej w 1864 zdobyte przez Prusaków 10 lipca, co przypieczętowało zajęcie przez nich całej Jutlandii, aż do Skagen.

W latach 80 XIX w. Aalborg zamieszkiwało 15 tys. mieszkańców, miasto prowadziło intensywny handel z Anglią, Szwecją i Norwegią, posiadało warsztaty stoczniowe, szkołę katedralną, gimnazjum, szkołę żeglarską, giełdę i bibliotekę publiczną. W początkach XX w. liczba mieszkańców przekroczyła 20 tys., a miasto rozwijało się szybko. W latach 20 XX w. Aalborg liczył 42,8 tys. mieszkańców. Ludność zatrudniona była w rybołówstwie, stoczniach, fabrykach wyrobów tytoniowych i alkoholowych.

Muzeum Marynistyczne w Aalborgu - muzeum znajdujące się w Aalborg nad cieśniną Limfjorden w Danii.  

Modele statków w ampułkach po penicylinie Muzeum zostało otwarte 24 maja 1992 roku przez księcia Henryka, męża królowej Danii. Bezpośrednim impulsem do otwarcia muzeum była idea udostępnienia dla zwiedzających okrętu podwodnego "Springeren", który znajduje się w Aalborgu od 1990 roku. Wkrótce muzeum uzyskało również torpedowiec "Søbjørnen" oraz szereg drobniejszych jednostek, m.in. statek inspekcyjny INGOLF wraz z śmigłowcem oraz wiele przedmiotów i pamiątek związanych z marynarką wojenną.

Większość eksponatów muzeum uzyskuje od ministerstwa marynarki dalekomorskiej, portu Aalborg, oraz stoczni Aalborg Værft.

Oprócz statków, eksponaty muzeum znajdują się na odkrytym placu o powierzchni 15 000 m² oraz w pawilonach.

Aalborg Zoo – ogród zoologiczny znajdujący się w Aalborgu, na północy Danii.

Ogród zoologiczny w Aalborgu został otwarty w kwietniu 1953 roku. Jest dziś jednym z największych tego typu zakładów w Danii - zoo rocznie odwiedza ok. 375 tysięcy osób.

Powierzchnia ogrodu - 8½ hektara - udostępniona jest bez opłat dla imprez organizowanych przez gminę Aalborg.

Celem zoo jest zachowywanie natury, bezpośrednio za pomocą międzynarodowej współpracy z innymi ogrodami i pośrednio poprzez rozpowszechnianie wiedzy o zagrożonych wymarciem gatunkach zwierząt.

W zoo mieści się ponad 1200 zwierząt.

Zoo jest zakładem przyjaznym środowisku; jako pierwszy ogród zoologiczny na świecie otrzymało potwierdzający to certyfikat DS/EN ISO 14001.

[Autor: XXX]

PARK TIVOLI W DANII

Park Tivoli to słynny park rozrywki w Kopenhadze w Danii. Park otwarty w dniu 15 sierpnia 1843 roku jest drugim najstarszym parkiem rozrywki na świecie, po Dyrehavsbakken w pobliżu Klampenborg. Tivoli jest obecnie najczęściej odwiedzanym parkiem rozrywki w Skandynawii i najczęściej odwiedzanym z parków Europy .

Pierwotnie park nosił nazwę "Tivoli & Vauxhall"; "Tivoli" nawiązywać miało do Jardin de Tivoli, nieistniejących dziś ogrodów w Paryżu (które z kolei wzięły swoją nazwę od miejscowości Tivoli we Włoszech, niedaleko Rzymu), natomiast "Vauxhall" do ogrodów o tej samej nazwie, położonych w Londynie.
Założyciel Tivoli, Georg Carstensen (1812 – 1857) uzyskał pięcioletnie nadanie ziemi od króla Danii Chrystiana VIII, mówiąc mu, że "gdy ludzie bawią się dobrze, nie myślą o polityce". Monarcha zagwarantował Carstensenowi niemal 15 akrów ziemi (61,000 m²) położonej na wzgórzu fortyfikacji na zewnątrz Vesterport (Zachodniej Bramy) za roczną opłatą 945 koron. Aż do lat 50 XIX wieku Tivoli znajdowało się za miastem, a dostęp do parku możliwy był przez Vesterport.

Kolejki i atrakcje

Drewniana kolejka górska Rutsjebanen, lub Bjerg Banen jest jedną z najstarszych wciąż działających drewnianych kolejek na świecie. Została wybudowana w 1914 roku w szwedzkim Malmö. Jest kontrolowana przez operatora wyhamowującego skład na zjazdach tak, by nie nabrał zbyt dużej prędkości.
Dæmonen - Demon zawiera na trasie szereg rozmaitych atrakcji: pętle, miejsca o obniżonym oddziaływaniu grawitacji, a czas przejazdu wynosi zaledwie 1 minutę 46 sekund. By go wybudować, rozebrano starą kolejkę Slangen. Kolejka jest usytuowana obok auli koncertowej.
Najwyższa karuzela świata, Himmelskibet została otwarta w 2006 roku. Wysoka na 80 metrów i wybudowana przez austriacką firmę Funtime, oferuje panoramiczny widok na miasto.
1 maja 2009 udostępniono jeszcze jedną kolejkę, Vertigo.

                                                                   

  Aula koncertowa
W ogrodach występują światowej sławy artyści muzyki klasycznej. Aula koncertowa wybudowana w 1956 roku przez Hansa Hansena mieści na widowni 1660 osób. W 2005 roku została odnowiona i rozbudowana o foyer i dwupiętrowy bar z lożą oraz najdłuższe w Europie akwarium ze słoną wodą, mieszczące się w piwnicach.

Gwardia Tivoli
Gwardia Tivoli (Tivoli Guard) jest zespołem muzycznym, złożonym z chłopców w wieku od 8 do 16 lat. Ubrani są w mundury, będącymi reminescencją tych, noszonych przez Den Kongelige Livgarde (Royal Life Guards) – oddziały piechoty duńskiej armii, których zadaniem jest z jednej z strony walka na linii frontu, z drugiej – pełniącymi funkcję reprezentacyjnej gwardii królewskiej. Noszą oni także charaktertystyczne, furzane, wysokie czapki. Zespół założony został w 1844 roku. Zajmuje się dawaniem koncertów, uczestnictwem w paradach, trzymaniem straży przy budynkach i pomnikach na specjalne okazje, oraz reprezentowaniem ogrodów w czasie trwania rozmaitych wydarzeń.

Koncerty
W ciepłe miesiące w ogrodach Tivoli odbywają się koncerty z serii Fredagsrock (Friday Rock), na których w przeszłości występowali tacy wykonawcy jak Smashing Pumpkins, Sting, THe Beach Boys, Pet Shop Boys oraz duńscy wykonawcy: TV-2, Nephew, Hanne Boel, Raveonettes i Thomas Helmig.
W czasie festiwalu jazzowego Copenhagen Jazz Festival ogrody Tivoli są jednym z wielu miejsc w Kopenhadze, gdzie odbywają się koncerty.

[Autor: HBK]

LEGOLAND DANIA

Legoland Billund – park rozrywki położony w Billund, w Danii. Został otwarty w 1968 i jest on największym parkiem Legoland na świecie. Wszystko jest w nim z klocków LEGO, przez co obserwowane z wysokości przypomina miasteczko.

W Legolandzie znajdują się różne atrakcje, między innymi miniatury autentycznych budowli (stadion drużyny FC Kopenhaga, Pałac Królewski), karuzele, kina. Ponadto organizowane są także spektakle z udziałem aktorów. W Legolandzie znajduje się również ponad 30-metrowej wysokości rollercoaster oraz hotel o nazwie "Hotel Legoland".

[Autor: Matrix2000]

DANIA

Królestwo Danii - państwo położone w Europie Północnej (Skandynawia), najmniejsze z państw nordyckich. W jej skład wchodzą też Grenlandia oraz Wyspy Owcze. Graniczy od południa z Niemcami. Dania jest najstarszą europejską monarchią z zachowaną ciągłością dziedzicznej władzy monarszej. Obecnie głową państwa jest królowa Małgorzata II.

Dania jest państwem Unii Europejskiej, a także członkiem OECD, NATO, ONZ, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Rady Europy, Unii Nordyckiej i innych organizacji międzynarodowych.

Konstytucja Danii przewiduje szczególną procedurę wyrażania zgody na przekazanie przez władze Królestwa Danii wykonywania przysługujących im uprawnień organom międzynarodowym.

Dania pod względem warunków naturalnych jest krajem przejściowym pomiędzy Europą Północną i Środkową.

Dania jest krajem nizinnym – najwyższym punktem jest wzgórze Yding Skovhoj (172,54 m n.p.m. razem z kurhanem nagrobnym na szczycie, bez kurhanu 170,77 m n.p.m.).

70% powierzchni Danii przypada na Półwysep Jutlandzki. Reszta kraju położona jest na 406 wyspach, z czego zamieszkanych jest 79. Największe i najważniejsze wyspy to Zelandia 7031 km² ( na której znajduje się stolica kraju - Kopenhaga), Fionia, Lolland, Bornholm, Falster, Morso, Als, Langeland, Mon i Romo.

Powierzchnia całkowita: 43 094 km²
Powierzchnia lądowa: 42 394 km² (98,38%)

Powierzchnia wodna: 700 km² (1,62%)

Całkowita granica lądowa: 68 km z Niemcami

Długość wybrzeża: 7314 km

Największe miasta Danii to Kopenhaga, Arhus, Odense, Alborg i Esbjerg.

Nazwa państwa duńskiego pojawiła się po raz pierwszy ok. 955 roku.

Obowiązek szkolny w Danii trwa dziewięć lat, obejmuje cały okres nauki w szkole podstawowej i może być realizowany na trzy różne sposoby: w szkołach państwowych, prywatnych lub w formie domowego nauczania. Wybór pozostawia się rodzicom.

                                         

                                                                              Historyczna siedziba królów Danii

WŁOSKIE ZWROTY GRZECZNOŚCIOWE

Dzień dobry            Buongiorno [błondżiorno]

Do widzenia           Arrivederci [arriwederczi]
Cześć                    Ciao [czał]
Proszę                   Per favorre [per fawore]
Dziękuję                Grazie [gracje]
Przepraszam          Scusa [skuza]

LASAGNE - ULUBIONA POTRAWA Z WŁOCH

Lasagne – potrawa, która pochodzi z Włoch. Jest to jednocześnie rodzaj makaronu w postaci dużych, prostokątnych płatów i danie przygotowywane na bazie tego makaronu. Makaron jest uprzednio gotowany lub układany na sucho (gotowy, dostępny w sprzedaży) w prostokątnym naczyniu, na przemian z warstwami farszu i zapiekany. Najczęściej farsz stanowią warstwy sosu pomidorowego z mięsem, beszamelu i sera, układane do wyczerpania składników, chociaż zdarzają się przepisy od wegetariańskich po wersje na słodko. Danie podawane na gorąco.

[Autor: HBK]

SPAGHETTI

Spaghetti – specyficznie włoska potrawa i jednocześnie nazwa szczególnego rodzaju makaronu, który stanowi jej podstawę.

Legenda głosi, że spaghetti zostało wynalezione w Chinach, skąd Marco Polo przywiózł je do Wenecji. Stamtąd rozprzestrzeniło się na całe Włochy. Inni twierdzą, że spaghetti jadano we Włoszech już w czasach Etrusków.

Typowe danie spaghetti składa się z porcji świeżo ugotowanego makaronu wymieszanego z odpowiednim sosem i posypanego serem.

W regionie Neapolu spaghetti je się łyżką i widelcem, w pozostałych regionach Włoch używa się noża i widelca.

[Autor: HBK]

TURYN

Turyn – miasto w północno-zachodnich Włoszech, przy ujściu rzeki Dora Riparia do rzeki Pad, na przedgórzu Alp Zachodnich. Jest stolicą prowincji Piemont. Patronem miasta jest św. Jan Chrzciciel (święto obchodzone 24 czerwca).

Turyn jest głównym ośrodkiem gospodarczo-kulturalnym północnych Włoch.
Nazwa miasta może pochodzić od indoaryjskiego słowa Taur oznaczającego górę, najczęściej jednak wiązana jest z legendą o byku, który padł pokonawszy mitycznego smoka w pobliżu pewnej neolitycznej wioski. Jej mieszkańcy postanowili nazwać się Taurini ku czci ofiary. Obecnie Turyn jest stolicą i głównym ośrodkiem Piemontu i czwartym co do wielkości miastem Włoch. Od 1559 jest stolicą regionu, rządzonego przez dynastię sabaudzką od XI wieku. Książęta sprawowali władzę absolutną, a system oświatowy powierzyli jednostronnym jezuitom. Od 1578 w katedrze turyńskiej przechowywany jest całun turyński, jedna z najważniejszych relikwii chrześcijaństwa.
Duże znaczenie dla gospodarki Turynu ma turystyka. Turyn był w 2008 roku 203. najpopularniejszym celem turystycznym na świecie i 10. we Włoszech z ponad 240 tysięcy odwiedzających turystów każdego roku.

Najważniejsze zabytki:
- Katedra (XV w.)
- Kościół San Lorenzo
- Kościół pielgrzymkowy Superga
- Palazzo Reale
- Palazzo Madama
- Palazzo Carignano
- Castello del Valentino
- Mole Antonelliana
- Pałac Stupinigi

[Autor: Luki]